محەمەد حسێن

 

ساڵی ٢٠١٤ حکومەتی هەرێمی کوردستان توشی کورتهێنانی دارایی بو، یەکەم رێکار گرتیەبەر بۆ چارەسەری ئەم کورتهێنانە بڕینی موچەی ئەو خێزانانە بو کە لە چوارچێوەی بەرنامەی (پاراستنی خێزان) و هاوکاری کەمدرامەتەکان موچەیەکی بچوکیان وەردەگرت، لە نێوان ١٢٠ تا ٣٤٠ هەزار دینار. 

 

تا ساڵی ٢٠١٤، نزیکەی ٨٣،٨٢٧ خێزانی دەستکورت و لێقەوماو سودمەند بون لە بەرنامەی پاراستنی خێزان، بەڵام لەو ساڵەوە هەرێم موچەی ئەم خێزانانەی بڕیوە.

 

ئەمانە چونکە هەر بەراستی هەژارن، نە حیزبی سیاسی و رێکخراوی کۆمەڵگای مەدەنییان هەیە داکۆکییان لێ بکات، نە میدیا و لۆبی سیاسییان هەیە گرفت و ئازارەکانیان بخاتە بەرباس، نە بونەتە بەشێک لە ئەجێندای هیچ پەرلەمانتار و سەرکردەیەکی سیاسی.

 

تا ساڵی ٢٠١٤ حکومەتی هەرێم موچەی ١٩١ هەزار و ٤٨٢ خێزانی کەمدرامەتی دابین دەکرد. لەو ژمارەیە ١٠٧ هەزار و ٦٥٥  خێزانیان بەهۆی ئەوەی خاوەن پێداویستی تایبەت بون سودمەندبون لەو هاوکاریە؛ ئەوانی تریان کەزیاتر لە ٨٣ هەزار خێزان بون سودمەندبون لە بەرنامەکە بەهۆی ئەوەی کە لە خوار هێڵی هەژارییەوە بون، یان سەرۆکی خێزانەکان بەساڵاچو بون و توانای کارکردنیان نەمابو، یان بەندکراو بون، یاخود لەو خێزانانە بون خانمانی بێ هاوژین سەرپەرشتییان دەکردن.

 

ئەمانە ١٠ ساڵی رابردویان تێپەڕاند بێ هیچ کۆمەک و هاوکارییەکی دارایی لە حکومەتی هەرێمەوە، لە کاتێکدا ئەم ماوەیە هەمیشە کوردستان بە دەست قەیرانی دارایی و ئابوری جۆراوجۆرەوە ناڵاندویەتی. 

 

کە وڵاتان توشی قەیران و تەنگژەی دارایی و ئابوری دەبن، یەکەم رێکار حکومەتەکان دەیگرنەبەر باشکردن و فراوانکردنی بەرنامەکانی پاراستنی کۆمەڵایەتی و کۆمەکی هەژار و بێکار و لێقەوماوەکانە. رێک بەپێچەوانەی ئەم لۆجیکەوە، حکومەتی هەرێم زیاتر لە ١٠ ساڵە موچەو کۆمەکی دارایی چین و توێژە هەژارو لێقەوماوەکانی بڕیوە، بەڵام پەرلەمانتاری گەنجی ٣٠ ساڵە بە موچەی ٦ ملیۆن دینارەوە خانەنیشن دەکات.

 

بۆ ئەو خێزانە کەمدرامەتانەی لە خوار هێڵی هەژارییەوەن، لە ئێستادا وەزارەتی کار و کاروباری کۆمەڵایەتی حکومەتی فیدراڵی عێراق موچەی چاودێری کۆمەڵایەتی دابینکردوە. زیاتر لە ١ ملیۆن و ٥٠٠ هەزار خێزان سودمەندن و  لە ١٥٠ تا ٢٧٠ هەزار دینار وەردەگرن (بە پێی ژمارەی ئەندامانی خێزانەکەی). هەڵبەتە گەندەڵی، ناکارایی و خراپ-بەڕێوەبردن بڕستی لەم پرۆگرامەی حکومەتی عێراق بڕیوە، بەڵام هەر لە هیچ باشترە.

 

جیاوازی نێوان حوکمڕانی مۆدێرن و چەتەگەریی سیاسی ئەوەیە کە لە یەکەمیاندا دامودەزگای حکومی و دەوڵەتی سیستەمی پاراستنی کۆمەڵایەتییان هەیە و ناهێڵن هەژار و لێقەوماوەکان بکەونە سەرجادە، بەجۆرێک کۆمەکیان دەکەن کە کەرامەتیان پارێزراو دەبێت. بێکارەکان کاریان بۆ دەدۆزرێتەوە و ئاوارە و لێقەوماوەکانیش دەستگیرۆیی دەکرێن تا ئەو رۆژەی دەگەڕێنەوە دۆخی ئاسایی خۆیان و وەک سواڵکەر و بابەتی ڤیدۆی تۆڕەکۆمەڵایەتیەکان بەکارناهێنرێن.

 

 لەسایەی چەتەگەری سیاسیدا، هەژاریی و دەستکورتی خەڵک دەکرێتە بابەتی پڕوپاگەندەی سیاسی. هەر ئەوانەی کە قوت و دەرفەتەکانی ژیانیان لێدزیون دەچن وەک فریادڕەس و خێرخوازی میهرەبان لەسەر شاشەی تەلەفزیۆنەکاندا سواڵیان بەسەردا دابەش دەکەن!